Hıristiyanlıkta Havas

İncil ve ruhbaniyet çevresinde gelişen, Hz. İsanın uluhiyeti ve onun sevgisine dayalı hikemi düşünce (teosofi) kilise ve manastırlarda dünyadan soyutlanma, itikaf, Tanrı ve insan, insanı dünya ve ahiretteki hayatı ve İsa mesihle bağıntıları, İncil ayetlerini gaybi (okült) manaları ve bunlara dayalı şifacılık, ruhsal arındırma, şeytan çıkarma, ruhun kurtuluşu gibi şekillerde Ortodoks biçimlere dayalı olarak tezahür etmiştir.

Daha sonraları daha çok İslam tasavvufu ve kabalaya dayalı Gül haç cemiyeti, Teosofik ve Altın şafak cemiyeti gibi ezoterik düşünceye sahip heteredoks cemiyetler ortaya çıkmıştır.